Wczesna pomoc potrzebna jest nie tylko dziecku. Rodzice, którym rodzi się dziecko z całościowym zaburzeniem rozwoju, a co za tym idzie zagrożenie niepełnosprawnością nie są przygotowani do zmierzenia się z tą sytuacją ani pod względem psychicznym, ani kompetencyjnym. Ich stan określany jest jako szok i długotrwały stres. Potrzebują profesjonalnej pomocy psychologicznej oraz poradnictwa, edukacji, m.in. w zakresie obserwowania i interpretowania zachowania dziecka i odpowiedniego postępowania z nim, a także stałego „prowadzenia za rękę” pod względem radzenia sobie w zupełnie nowych sytuacjach.
Rodzice, którzy są stałymi opiekunami, wychowawcami i kontynuatorami utrwalania rezultatów rehabilitacji dziecka w domu, a także organizatorami większości działań na jego rzecz muszą być traktowani jako podmioty oddziaływań na równi z ich dziećmi. Wskazane formy pomocy dla nich obrazuje tabela Formy pomocy rodzinie.
|
Formy pomocy rodzinie |
|
|
1. wsparcie psychiczne, w szczególnych przypadkach – specjalistyczna pomoc psychoterapeutyczna lub psychiatryczna |
5. formy wymienione w punktach od 1 do 4 – mogą odbywać się w domu rodzinnym i w placówce |
|
2. informacja |
6. umożliwianie kontaktów z innymi rodzicami znajdującymi się w podobnej sytuacji |
|
3. podnoszenie kompetencji w różnych formach (instruktaż, warsztaty, seminaria, szkolenia itp.) |
7. wypożyczalnia sprzętu, zabawek pedagogicznych, pomocy rehabilitacyjnych, książek
|
|
4. poradnictwo, w tym rodzinne, życiowe i prawne |
8. inna pomoc (w tym: krótkoterminowe zastępowanie w opiece, pomoc socjalna, transport, itp.) 9. zapewnienie dziecku w ciągu dnia stałej opieki połączonej z rehabilitacją – co umożliwi samotnej matce podjęcie pracy zawodowej |
Realizacja programu wczesnej pomocy, w zależności od stanu wyjściowego dziecka, przynosić może różnorodne efekty:
– w niektórych przypadkach umożliwia niemal całkowite wyeliminowanie zaburzeń i dalszy w miarę prawidłowy rozwój lub
– zapobiega utrwaleniu się niepełnosprawności i umożliwia dalszy, względnie prawidłowy rozwój z koniecznością tylko niewielkiej pomocy terapeutycznej;
– u dzieci, których niepełnosprawność jest nieodwracalna – pozwala uruchomić wszystkie potencjalne rezerwy procesu rozwojowego, przez co ulega poprawie ich ogólny stan zdrowia oraz funkcjonowanie osobiste i społeczne. Będą lepiej przygotowane do rozpoczęcia nauki, być może nawet w integracji, a w przyszłości, dzięki wczesnej pomocy dostępne będą dla nich szanse przygotowania do pracy w warunkach chronionych oraz bardziej samodzielnego i niezależnego życia w integracji;
– w odniesieniu do dzieci wielorako, głęboko niepełnosprawnych wczesna pomoc pozwala na zidentyfikowanie ich mocnych stron i budowanie na nich satysfakcjonującego kontaktu i aktywności oraz zapobiega pogłębianiu się deficytów, które uniemożliwiają rozwój, utrudniają opiekę i dramatycznie obniżają jakość życia tych dzieci.
Dzieci objęte wczesną, wielospecjalistyczną, kompleksową pomocą wcześniej zdobywają sprawność w zakresie samoobsługi, stają się bardziej sprawne ruchowo, dojrzalsze poznawczo i emocjonalnie, uzyskują gotowość do separacji od rodziców do nauki poza domem, w szkole lub placówce. Lepszy, bardziej harmonijny rozwój dziecka w pierwszych latach jego życia powoduje, iż późniejsza nauka w szkole i kontakty rówieśnicze mogą przebiegać na wyższym poziomie i dawać lepsze efekty, a potrzeba kosztownego i mało efektywnego nauczania indywidualnego w domu zostaje ograniczona.
Dzieci, które są trwale niepełnosprawne intelektualnie, dzięki wczesnej interwencji, w obrębie pozytywnych efektów w sferze motoryczno-zmysłowo-poznawczej oraz emocjonalnej i społecznej, uzyskują niezbędne podstawy do rozwoju cech osobowości szczególnie istotnych w zrównoważonym, jak najmniej zależnym od osób trzecich funkcjonowaniu.