Planowanie optymalnego procesu terapeutycznego dla danego pacjenta uzależnione jest od:
■ stopnia nasilenia i mnogości zaburzeń charakterystycznych dla autyzmu, utrudniających funkcjonowanie dziecka
■ istnienia lub nie oraz stopnia nasilenia zaburzeń współwystępujących typu agresja, autoagresja, ADHD, silne stymulacje i rytuały, wybuchy złości czy płaczu, dewastacja otoczenia
■ możliwości nawiązania kontaktu z pacjentem (werbalnego, pozawerbalnego)
■ chęci nawiązania współpracy ze strony dziecka
■ potencjału poznawczego dziecka
■ możliwości logistycznych i organizacyjnych rodziny.
Im poważniejszy stan kliniczny pacjenta podczas diagnozy, tym większa konieczność wdrożenia maksymalnie intensywnego programu terapeutycznego. Najbardziej zintensyfikowany program terapeutyczny możliwy jest do realizacji w oparciu o naukę i wychowanie w specjalnych placówkach edukacyjnych, uzupełniony o opiekę medyczną oraz terapię indywidualną i grupową w Poradni dla Osób z Całościowymi Zaburzeniami Rozwoju (min. 25-30 godzin terapii tygodniowo). Formę pośrednią stanowi korzystanie ze świadczeń w ww. Poradni w postaci PTR-ów (programów terapeutyczno-rehabilitacyjnych – w ilości do 30 godzin miesięcznie). Dla dzieci z najmniej nasilonymi problemami lub rodzin mieszkających w dużej odległości od placówki specjalistycznej dobrą formą pomocy są konsultacje ambulatoryjne w placówce specjalistycznej. Ta opcja wymaga jednak największego nakładu pracy ze strony rodziców, którzy w oparciu o programy terapeutyczne, przygotowane po każdej wizycie konsultacyjnej przez terapeutę prowadzącego, muszą wszystkie elementy terapii od początku do końca sami wdrożyć z dzieckiem w domu. Nie oznacza to oczywiście, że rodzice dzieci, które mają bardziej intensywną formę terapii w placówce specjalistycznej niż opieka ambulatoryjna, nie muszą ze swoim dzieckiem w domu robić nic. Powinni oni generalizować i utrwalać rezultaty osiągnięte w placówce, stwarzając dziecku jak najwięcej możliwości do działania w domu. Nie musi, a nawet nie powinna to być ustrukturalizowana terapia, tylko pole do działania przy wspólnym z rodzicami wykonywaniu wielu czynności dnia codziennego, wspólna zabawa czy inne aktywności (np. sportowe). Takie działanie powoduje, że dziecko ma dobrze zorganizowany czas wolny, utrwala nabyte umiejętności nie uciekając w rutynę czy nieużyteczne stymulacje i co nade wszystko istotne – buduje relacje społeczne ze swoją rodziną.